Από τη ψήφιση του ιδρυτικού νόμου του ΕΛΓΑ (1790/1988), μέχρι και τον πρόσφατα ψηφισθέντα νέο νόμο του ΕΛΓΑ (3877/2010), οι δύο βασικοί σκοποί του Οργανισμού είναι αφενός η ασφάλιση και αφετέρου η ενεργητική προστασία της Φυτικής και Ζωικής Παραγωγής και του Ζωικού Κεφαλαίου των αγροτικών εκμεταλλεύσεων.
Ειδικότερα για την ενεργητική προστασία σημειώνεται ότι η δραστηριοποίησή της με τα προγράμματα επιχορήγησης μέσων Ενεργητικής Προστασίας (αντιπαγετικής και αντιχαλαζικής) ενεργοποιήθηκε συστηματικότερα μετά την ψήφιση του νόμου (2342/1995). Ιδιαίτερα το πρόγραμμα αντιχαλαζικής προστασίας έτυχε της απολύτου αποδοχής του αγροτικού κόσμου της χώρας και σταδιακά η συμμετοχή των αγροτών πολλαπλασιάστηκε, με αποτέλεσμα την 10ετία του 2000 να αυξάνεται με γεωμετρική πρόοδο.
Το πρόγραμμα επιχορήγησης μέσων Ενεργητικής Προστασίας, από το 1997 μέχρι και το 2009, ανακοινώνονταν από τον ΕΛΓΑ στο τέλος κάθε χρόνου και υλοποιούνταν την επόμενη χρονιά. Όλοι οι παραγωγοί γνώριζαν ότι οι αιτήσεις υποβάλλονται μέχρι τα τέλη Μαρτίου και οι «εγκρίσεις» ανακοινώνονται τον Ιούλιο του ιδίου έτους και ότι οι παραγωγοί των οποίων οι αιτήσεις εγκρίνονταν, είχαν τη χρονική περίοδο του ενός έτους για την υλοποίηση του έργου. Μετά την κατασκευή του έργου και την υποβολή των σχετικών παραστατικών, εντός μηνός διενεργούνταν οι σχετικοί έλεγχοι από τον ΕΛΓΑ και πιστώνονταν στον τραπεζικό λογαριασμό του παραγωγού η εγκεκριμένη επιχορήγηση.
Το πρόγραμμα παρότι αυστηρό, δεν ήταν γραφειοκρατικό. Επρόκειτο για ένα πρόγραμμα εξαιρετικά απλό, ευέλικτο, «γρήγορο» και συμφέρον τόσο για τον παραγωγό, όσο και για τον ΕΛΓΑ. Συμφέρον για τον παραγωγό διότι το αντιχαλαζικό δίχτυ εκτός της πλήρους προστασίας από το χαλάζι, προσφέρει παράλληλα και έμμεσα προστασία από ανεμοθύελλα, καύσωνα και σε ορισμένες περιπτώσεις από εαρινούς παγετούς, δηλαδή συντελεί τα μέγιστα στην προστασία και την παραγωγή προϊόντων υψηλών ποιοτικών προδιαγραφών. Επίσης το ποσοστό επιχορήγησης 60%, σε συνδυασμό με το ανώτατο πλαφόν για κάθε καλλιέργεια, αφενός δίνει τη δυνατότητα στους αγρότες για την εγκατάστασή του και αφετέρου η απόσβεση του κόστους στις χαλαζόπληκτες περιοχές γίνεται μέσα σε λίγα χρόνια. Όσο για το συμφέρον του ΕΛΓΑ είναι αυτονόητο. Απαλλάσσει τον Οργανισμό από την καταβολή αποζημιώσεων για ζημιές από χαλάζι επί μια 12ετία, είναι δηλαδή ανταποδοτικό.
Δυστυχώς, όμως, το 2010 η γενικότερη δυσκινησία της τότε ηγεσίας του ΥπΑΑΤ και η εμφανής έλλειψη γενικότερου προγραμματισμού της ηγεσίας του ΕΛΓΑ, «μετέθεσαν» το πρόγραμμα επιχορήγησης των μέσων Ενεργητικής Προστασίας περίπου κατά 7 μήνες (ανακοίνωση προγράμματος τον Ιούλιο), με συνέπεια μέχρι σήμερα (Φεβρουάριος 2011) η Διοίκηση του ΕΛΓΑ να μην έχει αποφασίσει ακόμη για την τύχη των αιτήσεων που έχουν υποβληθεί.
Η νέα Διοίκηση του ΕΛΓΑ, από την πρώτη στιγμή έδωσε ξεκάθαρα το στίγμα της και τους σκοπούς της. Με «πλάγιο τρόπο» προσπάθησε και προσπαθεί, ώστε ο ΕΛΓΑ να αποποιηθεί έναν από τους βασικούς του σκοπούς και μια από τις ουσιαστικές δραστηριότητες του, την Ενεργητική Προστασία. Πρώτος στόχος ήταν το πετυχημένο πρόγραμμα των αντιχαλαζικών διχτυών. Σιγά - σιγά άρχισε να αφαιρεί και να αλλοιώνει τα πλεονεκτήματα του προγράμματος. Ως πρώτη ενέργεια που δρομολογήθηκε ήταν η καθυστέρηση του χρόνου καταβολής των επιχορηγήσεων στους παραγωγούς από τον ένα μήνα στους έξι έως οκτώ μήνες, με αποτέλεσμα την έντονη δυσφορία του αγροτικού κόσμου. Η δικαιολογία της δυσμενούς οικονομικής συγκυρίας που επικαλείται η Διοίκηση δεν ευσταθεί, λόγω τάξης μεγέθους των ποσών επιχορήγησης. Αν ο ΕΛΓΑ αδυνατούσε να καταβάλει 200.000 € σε επιχορηγήσεις, τότε τίθεται σοβαρό θέμα περί της ύπαρξης ή μη του ΕΛΓΑ. Ο Πρόεδρος του ΕΛΓΑ πρέπει να αναλάβει τις ευθύνες του, ανεξάρτητα της μεταβίβασης των αρμοδιοτήτων της Ενεργητικής Προστασίας στον Αντιπρόεδρο.
Μετά τις καθυστερήσεις καταβολής επιχορήγησης στους δικαιούχους, ακολούθησε η καθυστερημένη κατά 7 μήνες έκδοση του προγράμματος για το 2010, για το οποίο βέβαια ακόμη μέχρι σήμερα οι αγρότες περιμένουν τις «εγκρίσεις» του ΕΛΓΑ. Το τελικό κτύπημα στο συγκεκριμένο πρόγραμμα δόθηκε πριν λίγες ημέρες με συνέντευξη του προέδρου του ΕΛΓΑ, όπου μεταξύ άλλων ανακοίνωσε ότι έχει ληφθεί απόφαση για ένταξη του προγράμματος των αντιχαλαζικών διχτυών στο πρόγραμμα «Αλέξανδρος Μπαλτατζής» και μάλιστα με ένα εξαιρετικά μεγάλο ποσό.
Στην ουσία εάν αυτή εξαγγελία της ηγεσίας του ΕΛΓΑ γίνει πράξη, τότε το όλο πρόγραμμα οδηγείται και μαθηματικά πλέον σε πλήρη αδράνεια για τους παρακάτω λόγους:
1. Η απορροφητικότητα του προγράμματος, παρά τους ευνοϊκούς όρους και προϋποθέσεις κυμαίνεται περί το 50%. Μια πιθανή ένταξή του στο πρόγραμμα «Αλέξανδρος Μπαλτατζής» με τους γνωστούς αντίστοιχους όρους και προϋποθέσεις (χαμηλότερα πλαφόν κατασκευής κατά καλλιέργεια και χαμηλότερα ποσοστά επιδότησης από αυτά του ΕΛΓΑ, καταβολή της επιδότησης σε αργότερο χρόνο, κλπ) εκτιμάται ότι η απορροφητικότητα του προγράμματος δεν θα ξεπεράσει το 5%.
Προφανώς η διοίκηση του ΕΛΓΑ πιστεύει ότι ένα μεγάλο ποσό προϋπολογισμού (πχ. της τάξης των 20.000.000 €) για τη συγκεκριμένη δράση είναι αρκετό για να πειστούν οι πιθανοί ενδιαφερόμενοι, αγνοώντας ότι η απορροφητικότητα του προγράμματος εξαρτάται από το ποσοστό επιχορήγησης σε συνδυασμό με το ανώτερο πλαφόν της κατασκευής ανά καλλιέργεια, το χρόνο καταβολής της επιχορήγησης, επιδότησης ή ενίσχυσης και γενικά από όλες τις διαδικασίες του προγράμματος.
2. Μέχρι σήμερα η συγκεκριμένη δράση από τον ΕΛΓΑ (απόλυτα συμβατή με την κοινοτική νομοθεσία) θεωρείται και είναι «επιχορήγηση», επειδή η δραστηριότητα αυτή είναι πλήρως ανταποδοτική για τον ΕΛΓΑ (μη καταβολή αποζημιώσεων για ζημιές από χαλάζι για 12 χρόνια. Στην ουσία σε περιοχές που παρουσιάζουν συχνότητα χαλαζόπτωσης η επένδυση αυτή του ΕΛΓΑ αποσβένεται στα 3 - 4 πρώτα χρόνια).
Πιθανή ένταξη της συγκεκριμένης δράσης στο πρόγραμμα «Αλέξανδρος Μπαλτατζής» θα θεωρείται πλέον και θα είναι «ενίσχυση» και όχι «επιχορήγηση» και η «εμπλοκή» του ΕΛΓΑ στο όλο πρόγραμμα θα είναι Κοινοτικά μη συμβατή ως δραστηριότητα του ΕΛΓΑ, παρά τα περί του αντιθέτου δηλούμενα από την πολιτική ηγεσία του ΕΛΓΑ.
Μετά τα παραπάνω ερωτάται ο Υπουργός:
1. Γιατί μέχρι σήμερα ο ΕΛΓΑ δεν έχει αποφασίσει για τις αιτήσεις αντιχαλαζικών διχτυών που έχουν υποβληθεί τον Ιούλιο του 2010, ενώ έχει αποφασίσει για τις αντίστοιχες αιτήσεις των αντιπαγετικών ανεμιστήρων που υποβλήθηκαν την ίδια περίοδο με τα αντιχαλαζικά δίχτυα;
2. Πότε θα ανακοινωθεί το πρόγραμμα επιχορήγησης μέσων Ενεργητικής Προστασίας για το 2011;
3. Είναι σε γνώση του Υπουργού, οι καθυστερήσεις και η ασυνέπεια του ΕΛΓΑ ως προς την καταβολή της επιχορήγησης σε αγρότες που έχουν ολοκληρώσει την εγκατάσταση των αντιχαλαζικών διχτυών και έχουν υποβάλλει τα απαραίτητα παραστατικά;
4. Είναι σε γνώση του Υπουργού, οι πρόσφατες δηλώσεις της διοίκησης του ΕΛΓΑ περί ένταξης του προγράμματος των αντιχαλαζικών διχτυών στο πρόγραμμα «Αλέξανδρος Μπαλτατζής»;
5. Είναι στους σχεδιασμούς του Υπουργείου η κατάργηση του πετυχημένου προγράμματος της ενεργητικής προστασίας μέσω της «επιχορήγησης» από τον ΕΛΓΑ και η αντικατάστασή του από την «ενίσχυση» των αντιχαλαζικών διχτυών μέσω του προγράμματος «Αλέξανδρος Μπαλτατζής»;
6. Το Υπουργείο έχει λάβει υπόψη του τη πιθανή «Κοινοτικά μη συμβατή» εμπλοκή του ΕΛΓΑ σε ένα πρόγραμμα, όπως το «Αλέξανδρος Μπαλτατζής»;
Οι ερωτώντες βουλευτές:
Κασαπίδης Γιώργος
Καράογλου Θεόδωρος
Δαβάκης Αθανάσιος
Δερμεντζόπουλος Αλέξανδρος
Καρασμάνης Γεώργιος
Κόλλιας Κωνσταντίνος
Κουκουδήμος Κωνσταντίνος
Κωνσταντινίδης Ευστάθιος
Μουσουρούλης Κωνσταντίνος
Μπεκίρης Μιχάλης
Παναγιωτόπουλος Νικόλαος
Πλακιωτάκης Ιωάννης
Τζηκαλάγιας Ζήσης
Χαρακόπουλος Μάξιμος
Χαλκίδης Μιχάλης
